Eponiemen
in de orthopedische chirurgie
M.P. Somford
Het Verbiest syndroom
Het origineel
Verbiest beschrijft zijn bevindingen, die tegenwoordig beter bekend staan als spinale stenose, in 1950. Hij maakt in zijn NTvG-artikel een duidelijk onderscheid tussen spinale vernauwing als een symptoom (bijvoorbeeld van een hernia of Paget) en vernauwing als een aandoening op zich. Er zijn twee vormen van de spinale vernauwing als aandoening: congenitaal en degeneratief. Tot 1950 werd spinale stenose niet gezien als een op zichzelf staande aandoening. In het artikel worden eerst vijf casus gepresenteerd. Alle patiënten presenteren zich met pijn tijdens bewegen en dit is niet aanwezig tijdens zitten of liggen. De myelografieën tonen een stop op het niveau van de stenose. Geen van de patiënten heeft een afwijking aan de discus, zo blijkt tijdens de operatie die volgt op de diagnose. Verbiest beschrijft dat de pathogenese niet duidelijk is, maar hij stelt dat een congenitaal nauwer spinaal kanaal een mogelijke reden is van het ontstaan van deze aandoening. Met het verstrijken van de tijd komen er pas symptomen omdat de caudale zenuwen dan meer gevoelig worden voor druk. De voorgestelde behandeling is chirurgie, waarmee bij de vijf gepresenteerde casus alle symptomen volledig opklaren.1 In 1954 zijn Verbiests bevindingen ook gepubliceerd in The Journal of Bone and Joint Surgery met op dat moment zeven begeleidende casus. Zijn theorie over het ontstaan van de aandoening gaat op dat moment meer richting aantasting van de processi articularis.2
De man
Henk Verbiest (16 juli 1909 – 27 augustus 1997) werd geboren in Utrecht. Hij studeerde geneeskunde in Leiden. Nadat hij neuroloog-psychiater was geworden, legde hij zich toe op de neurochirurgie. Op dat moment was hij de derde neurochirurg in opleiding. Op het moment dat hij zijn plannen om neurochirurg te worden besprak met de professor neurologie in Amsterdam, kreeg hij het advies om die specialisatie niet na te jagen. Dit was omdat de professor verwachtte dat de wervelkolom via de ventrale zijde benaderd zou gaan worden en dit lag meer in het veld van de algemeen chirurgen - gezien hun ervaring met thoracale en abdominale chirurgie. Dit hield Verbiest niet tegen en stimuleerde hem misschien zelfs om zich toe te leggen op de ventrale benadering van de wervelkolom. In 1942 werd hij neurochirurg.
Figure 1: Henk Verbiest.7
Zijn eerste vermelding van spinale stenose was in een boek ter ere van zijn docent in Parijs, Clovis Vincent. Dit boek werd al voor 1950 gepubliceerd. Zijn Engelse artikel werd afgewezen in het Journal of Neurosurgery voordat het geaccepteerd en in 1954 gepubliceerd werd in het Journal of Bone and Joint Surgery. Zijn volledige carrière werkte Verbiest in Utrecht, waar hij in 1963 hoogleraar werd. Hij stond bekend als een stimulerende maar dominante persoonlijkheid. Zijn encyclopedische kennis van de neurologie was indrukwekkend. Na lange dagen op de operatieafdeling ging hij in de avonden door met werken aan zijn wetenschappelijke stukken. Alleen op zondagen probeerde hij, met gepaste moeite, te ontspannen door orgel te spelen en met zijn vrouw José te wandelen in het park. In 1981 stopte Verbiest als hoogleraar, maar hij bleef onderzoek verrichten binnen de neurochirurgie. Eén van zijn grote angsten was mentaal af te takelen; dit bleek ongegrond. Hij bleef scherp tot op zijn sterfdag. Hij liet zijn vrouw en twee dochters achter.3–5
De klinische implicatie De belangrijkste bijdrage van het werk van Verbiest is dat spinale stenose niet langer werd gezien als afwijking op basis van tussenwervelschijfaandoeningen. Ook benige oorzaken werden toegevoegd aan de ontstaanswijze. Hierdoor werd de operatieve behandeling ook meer gericht op benige decompressie. Dit heeft wel geleid tot het mogelijk ontstaan van secundaire instabiliteit waarvoor instrumentatie nodig is. Maar de essentie van de aandoening, zoals beschreven door Verbiest, is onveranderd en kan tegenwoordig zelfs beter gevisualiseerd worden door bijvoorbeeld CT.6
Referenties 1. Verbiest H. Primaire stenose van het lumbale wervelkanaal bij volwassenen, een nieuw ziektebeeld. Ned Tijdschr Geneeskd 1950; 94:2415–33. 2. Verbiest H. A radicular syndrome from developmental narrowing of the lumbar vertebral canal. J Bone Joint Surg Br. Epub ahead of print 1954. DOI: 10.1302/0301-620X.36B2.230. 3. Tulleken CAF, Dokkum TA. In memoriam prof. dr. H. Verbiest. Ned Tijdschr Geneeskd 1997;141:2375–6. 4. Bucy PC. Henk Verbiest and neurosurgery. Acta Neurochir (Wien) 1982;61:13–16. 5. Dokkum TA. Henk Verbiest. Acta Neurochir (Wien) 1982;61:3–12. 6. Rahim T, Vinas Rios JM, Arabmotlagh M, et al. Die lumbale Spinalkanalstenose. Der Orthopäde 2019;48:810–815. 7. Publiek domein, https://operativeneurosurgery.com